Profilaktyka kamicy nerkowej – jak zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach?

Kamienie w nerkach – pierwsze skojarzenie z tą dolegliwością to silny, trudny do zniesienia ból, stan wymagający natychmiastowej pomocy lekarskiej. Gromadzenie się piasku i kamieni w nerkach to powszechny problem, dlatego szczególnie ważne jest stosowanie profilaktyki, aby uniknąć rozwinięciu się choroby. Jak zapobiegać kamicy nerkowej? Jak wygląda profilaktyka?

Stan, w którym nawet niewielki kamień nerkowy dostanie się do moczowodu i cewki moczowej, wywołuje silny ból, niemal nie do zniesienia, porównywalny jedynie z bólem porodowym. Statystyki pokazują, że kamica nerkowa jest w czołówce najczęściej diagnozowanych chorób układu moczowego.

To przypadłość, która przez długi czas rozwija się bezobjawowo, aby w pewnym momencie zaatakować niewyobrażalnym bólem. W takiej sytuacji chorzy potrzebują natychmiastowej pomocy lekarskiej, by złagodzić ból i zapobiec nawrotom dolegliwości. Atak kamicy nerkowej (tzw. kolka nerkowa) pojawia się nagle, wpływając nie tylko na prawidłowe funkcjonowanie układu moczowego, ale i całego organizmu.

Jak powstają kamienie nerkowe?

Ludzki mocz składa się z wielu substancji chemicznych. W określonych warunkach mogą wytrącić się z nich pewne związki i w postaci piasku (a z czasem kamieni) występować w drogach moczowych.

Co sprzyja powstawaniu kamieni nerkowych? Nadmiar określonych związków w moczu, rozwój niektórych chorób (np. łagodnego przerostu gruczołu krokowego), zmiany anatomiczne dróg moczowych, dłuższe unieruchomienie pacjenta lub nadmierne zagęszczenie moczu. Części z nich można zapobiegać poprzez podjęte odpowiednio wcześniej działania profilaktyczne, w przypadku chorób sprzyjających pojawianiu się kamieni w nerkach, leczenie polega na działaniu na przyczynę dolegliwości.

Jak zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach?

Jak pokazuje praktyka, u osób mających za sobą zdiagnozowaną obecność złogów w nerkach lub atak kolki nerkowej, wprowadzenie działań profilaktycznych może istotnie zredukować ryzyko pojawienia się kolejnego zaostrzenia choroby oraz ogranicza dalsze formowanie się złogów. Działania zapobiegawcze powinny także wdrożyć osoby z grupy ryzyka, u których w rodzinie występowały przypadki kamicy nerkowej lub są zagrożeni rozwojem tej choroby z innego powodu (np. stan zdrowia, wykonywany zawód, choroby towarzyszące).

Jakie są główne filary zapobiegania kamicy nerkowej?
• regularne badania kontrolne
• dążenie do utrzymania prawidłowej masy ciała poprzez odpowiednią dietę
• regularna aktywność fizyczna i prowadzenie aktywnego trybu życia
• dobre nawodnienie organizmu
• zmniejszenie spożywania soli kuchennej.

Jakie badania diagnostyczne są zalecane w profilaktyce kamicy nerkowej?

To ważne, by regularnie monitorować skład moczu i badania krwi pod kątem ryzyka pojawienia się kamicy nerkowej. Dotyczy to szczególnie osób z grupy wysokiego ryzyka. Zalecane jest tu szczególnie okresowe wykonywanie ogólnych badań moczu i kontrola stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi.

U pacjentów po ataku kolki nerkowej lub ze zdiagnozowaną obecnością złogów w nerkach ważne jest także zbadanie składu usuniętych kamieni nerkowych oraz okresowe wykonywanie badań ultrasonograficznych. Różne typy złogów determinują różne ścieżki diagnostyczno-terapeutyczne.

Odpowiednie nawodnienie organizmu

Zmiana nawyków i stylu życia ma istotne znaczenie dla skuteczności działań profilaktycznych. Odpowiednie przyjmowanie płynów jest kluczowe dla sprawnej pracy nerek i dróg moczowych. Ważna jest nie tylko objętość, ale też rodzaj płynów oraz czas ich przyjmowania.

Picie odpowiednio dużej ilości płynów (ok. 2,5 – 3 litrów dziennie) pozwala na skuteczne filtrowanie w układzie moczowym. Kluczowa jest ilość wydalanego moczu i jego gęstość – powinno go być około 2-2,5 litra. Zapobiega to nadmiernemu zagęszczeniu się oraz sprawnemu usuwaniu z organizmu substancji, które mogą przyczyniać się do powstawania złogów.

Trzeba jednak pamiętać, że podczas upałów lub w czasie intensywnego wysiłku fizycznego ilość utraconych płynów zwiększa się, a więc należy odpowiednio zwiększyć także ich podaż.

Co pić, aby zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach? Najlepiej filtrowaną wodę oraz inne płyny o możliwie neutralnym pH. Pomocne są w tym przypadku także herbaty ziołowe, szczególnie o działaniu moczopędnym.

Co jeść, aby zapobiec powstawaniu kamieni w nerkach?

Dieta bogata w białko zwierzęce, sól kuchenną i tłuszcze sprzyja wytrącaniu się kamieni. Należy stosować dietę z przewagą białka i tłuszczów roślinnych oraz unikać soli (lub zamienić ją na sól potasową).

Niektóre warzywa i owoce zawierające szczawiany (szpinak, szczaw, rabarbar) warto spożywać w połączeniu z pokarmami bogatymi w wapń, takimi jak mleko i jego przetwory. Oba te składniki łączą się ze sobą, dzięki czemu mniej szczawianów przenika do moczu. A to zmniejsza ryzyko rozwoju kamicy nerkowej.

Wytrącaniu się złogów sprzyjają także moczany, których nadmiar w moczu wynika ze spożywania dużej ilości mięsa. Innym powodem może być także przyjmowanie dużych dawek witaminy C.

Do diety warto włączyć niektóre owoce i zioła o dobroczynnym wpływie na układ moczowy, takie jak: czarna porzeczka, żurawina, mniszek lub nawłoć.