Kamica nerkowa – objawy, przebieg choroby i leczenie

Rozwija się zwykle między 30. a 50. rokiem życia, częściej u mężczyzn niż u kobiet. Objawia się nagle bardzo bolesnym atakiem kolki nerkowej, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie i często wymaga szybkiej pomocy lekarskiej. Jak powstają kamienie nerkowe? Jakie objawy daje kamica nerkowa? Jak jej zapobiegać i jak przebiega leczenie?

Kamica nerkowa zaczyna rozwijać się już po 20. roku życia. Pierwsze objawy szybciej pojawiają się u mężczyzn w wieku między 30 a 50 lat. Kobiety chorują rzadziej, a u nich szczyt ujawnienia się kolki nerkowej występuje w wieku od 50 do 70 lat.

To choroba, która w zdecydowanej większości przypadków jest zależna od prowadzonego trybu życia, a przede wszystkim od diety i stanu codziennego nawodnienia organizmu. Można jej uniknąć, wprowadzając zdrowe nawyki i modyfikując swoje przyzwyczajenia. Szczególnie osoby będące w grupie ryzyka rozwoju kamicy nerkowej powinny wcześnie rozpocząć profilaktykę i regularnie wykonywać badania kontrolne moczu i stanu dróg moczowych.

Kamica nerkowa – jak powstają kamienie w nerkach?

To choroba, która rozwija się powoli i niemal bezobjawowo. Polega na wytrącaniu się z moczu drobnych kryształków, które z czasem zlepiają się, tworząc złogi w różnych częściach dróg moczowych. Początkowo powstaje drobny piasek, który może być wydalany z moczem. Gdy złogi powiększają się, powstają większe kamienie, których usunięcie naturalną drogą jest trudne i bolesne. Wtedy pojawiają się pierwsze objawy choroby w postaci kolki nerkowej.

Co powoduje, że w nerkach wytrącają się kamienie? Do najczęstszych przyczyn zalicza się nieprawidłowa dieta i zbyt małe nawodnienie organizmu. W zdecydowanie mniejszym stopniu za wytrącanie się złogów odpowiadają czynniki genetyczne, wady anatomiczne układu moczowego czy długotrwałe stosowanie niektórych leków (np. kortykosteroidów czy preparatów alkalizujących, stosowanych m.in. w dolegliwościach układu pokarmowego).

Za bezpośrednią przyczynę wytrącania się kamieni moczowych ustaje się obecność w moczu oraz zbyt wysokie stężenie konkretnych substancji, takich jak: szczawiany, fosforan wapnia czy sole kwasu moczowego.

Objawy kamicy nerkowej – co to jest kolka nerkowa

Przez wiele lat kamica nerkowa może nie dawać żadnych objawów. Drobny osad i piasek wypływają z moczem, czego pacjent nie odczuwa. Gdy jednak kamienie nerkowe stają się na tyle duże, że ich usunięcie z moczem jest niemożliwe, zazwyczaj pojawia się atak kolki nerkowej. To bardzo silny ból w okolicach nerek lub w podbrzuszu (okolice pęcherza moczowego), któremu w niektórych przypadkach mogą towarzyszyć nudności lub wymioty, a nawet utrata przytomności. Kamień zatyka przewód moczowy, co nie tylko generuje dolegliwości bólowe, ale też utrudnia oddawanie moczu.

Inne objawy kamicy nerkowej to:

• krwiomocz, czyli krew pojawiająca się w moczu
• częste parcie na pęcherz
• tzw. skąpomocz, czyli mała objętość oddawanego moczu, któremu towarzyszy uczucie niecałkowitego opróżnienia pęcherza
• pieczenie i ból podczas oddawania moczu.

W przypadku pojawienia się ataku kolki nerkowej warto niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Gdy atak jest łagodny, po zastosowaniu domowych sposobów (np. leków rozkurczowych i picia dużej ilości płynów) ból może względnie szybko ustąpić. Jednak i w takim przypadku warto umówić się na wizytę do specjalisty, aby zbadać przyczynę dolegliwości i ustrzec się przed kolejnym, potencjalnie silniejszym, przypadkiem kolki.

Gdy jednak ból jest bardzo nasilony i towarzyszą mu inne dolegliwości, należy zgłosić się od razu po pomoc lekarską. Niezbędna może okazać się hospitalizacja.

Kamica moczowa – jak przebiega choroba?
Choroba przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a pojawiające się nieliczne epizody bólowe są na tyle niespecyficzne, że trudno o postawienie konkretnej diagnozy. Wytrącające się z moczu drobne kryształki są usuwane z dróg moczowych. Konkretne objawy pojawiają się, gdy kamienie nerkowe są na tyle duże, że blokują ujścia przewodów moczowych. Zazwyczaj pacjenci dowiadują się o chorobie podczas ataku kolki, której silny ból i inne charakterystyczne objawy trudno pomylić z inną dolegliwością.

Jak wygląda leczenie kamicy nerkowej?

Diagnostyka choroby opiera się na badaniach moczu oraz na wykonaniu badań obrazowych, czyli USG nerek i dróg moczowych oraz diagnostyki tomograficznej. Pozwalają one określić nasilenie choroby, jej ogniska w organizmie oraz ilość i wielkość złogów.

W zależności od stadium choroby, pojawiających się objawów oraz wielkości i rodzaju kamieni nerkowych, różne są sposoby leczenia kamicy moczowej. W doraźnych dolegliwościach pomocne jest stosowanie leków przeciwbólowych i rozkurczowych, wspomagane przez preparaty moczopędne. Jeśli podczas kamicy nerkowej dojdzie do rozwoju infekcji, wymagane może być też podanie antybiotyków.

W przypadku, gdy leczenie farmakologiczne jest niewystarczające, stosuje się inne metody, które pomagają pozbyć się kamieni oraz łagodzą dolegliwości. W większości mają one na celu rozbicie dużych kamieni na mniejsze, które mogą zostać bezpiecznie wydalone z moczem. Specjaliści starają się, aby ingerencja chirurgiczna była ostatecznością.

Jest kilka metod, które umożliwiają rozbicie kamieni nerkowych. Popularnym i mało inwazyjnym rozwiązaniem jest zabieg litotrypsji, który polega na rozkruszaniu kamieni w drogach moczowych falą ultradźwiękową lub poprzez wprowadzenie endoskopu przez przewód moczowy. Inne metody zakładają wprowadzenie odpowiednich przyrządów do jamy brzusznej przez małe nacięcia powłoki skóry.

Trzeba pamiętać, że usunięcie kamieni z nerek i dróg moczowych to działanie doraźne, które ma zapobiec pojawieniu się bolesnych dolegliwości. Jeśli pacjent ma skłonności do wytrącania się złogów i nie zmieni nawyków, wówczas jest bardzo wysokie prawdopodobieństwo, że choroba powróci w ciągu kilku lat. Trudno mówić o całkowitym wyleczeniu kamicy nerkowej. Przy sprzyjających warunkach kamienie mogą ponownie zacząć wytrącać się z moczu.